تفاوت بولت و مهره

[rkiahoseyni]

مقدمه:

یکی از ابزارهای اتصال قطعات صنعتی به یکدیگر، بولت و مهره یا همان پیچ و مهره هستند. با توجه به اهمیت حفظ اتصال بین قطعات مختلف تولیدات صنعتی نظیر دستگاه های صنعتی، سازه های عمرانی و غیره، لازم است در انتخاب شکل و خواص پیچ و مهره ها به نکات مختلفی توجه گردد. به همین منظور در این مقاله به تفاوت پیچ و مهره پرداخته شده است. مهره ها و پیچ ها از انواع بست هایی هستند که در هر صنعت تولیدی برای اتصال دو قسمت به یکدیگر استفاده می شود. در اینجا سعی شده است تمام تفاوت های ممکن بین مهره ها و پیچ ها (بولت ها) مورد بررسی مفصل قرار گیرد.

مهره چیست؟

مهره یک جسم کوچک فلزی با سوراخی در وسط آن است که این سوراخ دارای راه راه می باشد. این سوراخ های منحنی به نام رزوه شناخته می شوند. از مهره به عنوان یک وسیله برای بستن قطعات مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. توجه به این نکته حائز اهمیت است که حتی اگر از مهره ها به عنوان یک وسیله اتصال استفاده شود، نمی توان آنها را بدون پیچ به کار برد. برای درک این موضوع باید شکل یک مهره را به درستی درک کرد. قسمت بیرونی بدنه مهره به اشکال مختلفی شکل داده می شود، اما بیشتر مواقع به صورت شش ضلعی یا دایره ای شکل است. اما در مقابل شکل داخلی همیشه دایره ای است. دایره ای بودن شکل داخلی به این دلیل است که ساقه پیچ در این قسمت از مهره قرار می گیرد و ساقه پیچ همیشه به شکل استوانه ای است تا بتواند به راحتی بچرخد و در رزوه ها قرار گیرد. این دو شریک (یعنی مهره ها و پیچ ها) با ترکیبی از اصطکاک رزوه آنها، کشش جزئی پیچ و فشرده شدن قطعه برای اتصال در کنار هم نگه داشته می شوند. مهره ها دارای مکانیزم قفل جداگانه ای هستند که از شل شدن قطعات دستگاه به دلیل لرزش قطعات یا قطعاتی که به هم متصل شده اند جلوگیری می کند. آنها عمدتاً دارای مقطع دایره ای هستند.

مهره دارای رزوه های داخلی است تا به راحتی روی پیچ محکم شود. اندازه مهره کوچکتر از پیچ است. مهره ها نیروهای فشاری را تجربه می کنند. این تنش فشاری است که منجر به شکست آن می شود. مهره ها انواع مختلفی دارند که در ذیل به آن اشاره شده است:

مهره شش گوش، مهره نایلونی، مهره جم، مهره لاستیکی، مهره مربعی، مهره درپوش، مهره بلوط، مهره تی، مهره شنل، مهره قلعه، مهره بال، مهره فلنج، مهره شکاف دار ، مهره اتصال و غیره

رایج ترین نوع مهره که امروزه یافت می شود مهره شش ضلعی است. دلیل اصلی این امر این است که شکل شش وجهی شرایط اتصال بیشتری به آچار را فراهم می کند، یعنی چسبندگی مناسبی به آچار داشته که می تواند باز و بسته کردن مهره را تسهیل نماید. علاوه بر این، اگر اضلاع بیش از حد باشد، به معنای ساییدگی و پارگی بیشتر است و بنابراین، شش ضلعی راه حل بهینه برای هر دوی این مشکلات را ارائه می‌دهد. با توجه به اینکه انواع مختلفی از مهره وجود دارد، بسته به هدفی که برای آن استفاده می شود باید مهره مناسب را انتخاب نمود. در صنایع بزرگ که مهره های با ابعاد بسیار بزرگ را به کار می برند، معمولاً جنس مهره مورد استفاده را مطابق با شرایط کاربرد آن انتخاب می نمایند.

یکی از دغدغه های صنعتگران، موضوع باز شدن مهره در حین کار می باشد. برای این منظور مهره ها با مکانیزم قفل متفاوتی به بازار عرضه می شوند که از شل شدن در اثر لرزش قطعات ماشین یا قطعاتی که به هم متصل شده اند جلوگیری کند. یکی دیگر از مسائل مربوط به مهره، موضوع خراب شدن مهرها با باز و بستن متوالی آنها است. از آنجایی که مهره ها نیروهای فشاری را تجربه می کنند، لذا این تنش فشاری است که منجر به شکست آنها و تخریب رزوه های آن می شود.

بولت چیست؟

پیچ ها اجسام فلزی هستند که از یک تنه استوانه ای با شیارهایی که مانند شیارهای موجود در داخل مهره هستند، تشکیل شده اند. علاوه بر این ساقه رزوه ای، یک جریان رو به جلو نیز وجود دارد که به نگه داشتن بست کمک می کند. همانطور که گفته شد، یک پیچ به درون رزوه دایره ای یک مهره می رود، جایی که شیارهای پیچ کاملاً با شیارهای مهره مطابقت دارند. سپس با اعمال چرخش، مهره پیچ قادر است پیچ را به سمت بالا و پایین حرکت دهد.

برخی از پیچ و مهره ها این ماهیت رزوه ای را با تنه خود دارند. برخی فقط آخرین قسمت ساقه خود را دارند. هیچ تفاوت واضحی بین پیچ و مهره وجود ندارد و به راحتی می توان بین آنها گیج شد، اما به طور استاندارد، پیچ ها از ناحیه رزوه دار عبور نمی کنند و با کمک پیچ و مهره بسته می شوند.

یک سر پیچ (گل پیچ) نیز دارای اشکال بسیار متنوعی است و ما باید همان قوانینی را که در خصوص مهره مورد بحث قرار دادیم، رعایت کنیم. رایج ترین شکل برای سر پیچ، سر پیچ شش ضلعی است زیرا این شکل بیشترین کارآیی را برای دستگاه های مورد استفاده فراهم می کند.

یک پیچ از بیرون رزوه می شود. می توان آن را به طور کامل یا تا حد مورد نظر رزوه کرد. پیچ ها به شکل استوانه ای هستند. آنها سیلندرهای جامد با بدنه خط خط (رزوه ای) می باشند. قسمت استوانه ای جامد را ساق می گویند. اندازه پیچ بزرگتر از مهره است. پیچ ها نیروهای کششی را تجربه می کنند. این تنش کششی است که منجر به شکست آن می شود.

پیچ ها در انواع و کاربردهای مختلف نظیر پیچ و مهره لنگر، پیچ کالسکه، پیچ بالابر، پیچ فلنج، پیچ آویز، پیچ شش ضلعی (پیچ شیر)، پیچ و مهره ماشین، پیچ ماشین، بولت گاوآهن، پیچ راه آهن، پیچ شانه، پیچ سر مربع، پیچ گل میخ، پیچ و مهره چوبی. پیچ، پیچ سر تی، پیچ ضامن، پیچ و مهره گرد، پیچ و مهره جی، پیچ و غیره تولید می شوند.

 

تفاوت بین مهره ها و پیچ ها

در جدول زیر تفاوت بین پیچ و مهره به طور خلاصه بیان گردیده است.

ردیف	مهره ها	بولت ها (پیچ ها)
1	مهره نوعی بست است که همیشه همراه با پیچ استفاده می شود.	پیچ یک اتصال دهنده استوانه ای جامد است که همراه با مهره استفاده می شود.
2	مهره ها استوانه های دایره ای توخالی با مقطع دایره ای هستند.	پیچ ها سیلندرهای جامد با مقطع دایره ای هستند.
3	مهره دارای رزوه داخلی است.	پیچ ها دارای رزوه های خارجی هستند.
4	اندازه مهره ها در مقایسه با پیچ ها کوچکتر است.	اندازه پیچ ها در مقایسه با مهره ها بزرگتر است.
5	مهره ها دارای مکانیزم قفل برای جلوگیری از شل شدن هستند.	پیچ ها هیچ مکانیزم قفلی ندارند.
6	پیچ ها سر ندارند.	دارای گل پیچ برای سفت شدن و شل شدن هستند.
7	مهره ها نیروهای فشاری را روی خود تجربه می کنند و به طور کلی به دلیل تنش های فشاری از بین می روند.	پیچ ها نیروهای کششی را روی خود تجربه می کنند و در اثر تنش های کششی از کار می افتند.
8	انواع مهره ها عبارتند از: مهره شش گوش، مهره قفلی نایلونی، مهره جم، مهره لاستیکی، مهره مربعی، مهره درپوش، مهره بلوط، مهره تی، مهره کپ، مهره قلعه، مهره بال، مهره فلنجی، مهره شکاف دار ، مهره اتصال و غیره	انواع پیچ ها عبارتند از: پیچ لنگر، پیچ کالسکه، پیچ آسانسور، پیچ فلنج، پیچ آویز، پیچ شش ضلعی (پیچ شیر)، پیچ چپ گرد، پیچ ماشین، پیچ شخم، پیچ راه آهن، پیچ شانه، پیچ سر مربع، پیچ گل میخ، پیچ چوبی، پیچ سر تی، پیچ و مهره، پیچ و مهره، پیچ و مهره، پیچ و مهره چشمی و غیره.

 

 گرد آورنده : سید رحیم کیاحسینی